Ponad rok temu pisałem o filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen w Miłoszycach. Jeszcze nie udało mi się przygotować propozycji ścieżki dydaktycznej. A może taka już istnieje? Dzisiaj jednak uzupełniłem symboliczną mapę pamięci tego obozu o pomnik, który od kilku lat stoi na terenie byłych zakładów F. Kruppa. Znajduje się nieco na uboczu, tuż obok kamiennego krzyża upamiętniającego NSZZ „Solidarność”.
Pomnik znajduje się w części przemysłowej Jelcza-Laskowic. Poświęcono go więźniom zatrudnionym w czasie II wojny światowej, m.in. w zakładach F. Kruppa Berthawerk AG. Monument jest dziełem trojga artystów: Emili Rodzińskiej, Zbigniewa Frączkiewicza i Bolesława Telipa. Odsłonięto go 30 sierpnia 2013 r.
Od 1977 r. w tym miejscu znajdował się pamiątkowy kamień. Nowy pomnik jest żelazną czworoboczną konstrukcją o metrowej wysokości. Na przedniej ścianie pokrytego rdzą monumentu umieszczono prostą dedykację: Więźniom Gross Rosen.
Część pomnika unosi się w górę, ukazując ukryte pod nią szeregi głów. Wyczerpane twarze, pozbawione indywidualnych rysów symbolicznie przywołują nie tylko ofiary jelczańskiej filii KL Gross Rosen, ale także miliony niewolników XX w., więźniów wszystkich niemieckich obozów koncentracyjnych podczas II wojny światowej. Jeśli spojrzy się na nie z określonego miejsca, ma się wrażenie przerażającej ludzkiej piramidy.
Dlaczego tak rozpaczliwie zaniedbany?