Archiwa: Holokaust -

W oczekiwaniu na…

W: 1.09.1939, Holokaust, II wojna, Kultury pamięci

07/09/2014

5 min.

W

W najbliższą środę (10 września) prezydent RP, Bronisław Komorowski wygłosi przed niemieckim parlamentem, Bundestagem, przemówienie z okazji 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Jest to bardzo ważne wydarzenie. Nie często zdarza się, by Bundestag zapraszał zagranicznych gości. Przed prezydentem Komorowskim w niemieckim parlamencie przemawiało trzech innym Polaków. Byli to (chronologicznie) prof. prof. Władysław Bartoszewski (1995), Bronisław Geremek (2002) oraz Feliks Tych (2010). Każde z tych wystąpień było ważnym wydarzeniem, referenci podejmowali kluczowe zagadnienia związane z niemiecką przeszłością, zwracali też uwagę na przyszłość relacji polsko-niemieckich. Wspólne dla tych trzech mówców było doświadczenie II wojny światowej. Każdy z nich należał do generacji tzw. świadków, z tej perspektywy podejmował problemy napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę, polityki okupacyjnej, skutków II wojny światowej i stanu relacji polsko-niemieckich. Po raz pierwszy w niemieckim Bundestagu będzie przemawiać prezydent Polski, reprezentant pierwszego pokolenia powojennego. Jest to, jak się wydaje, ogromna szansa, by nie tylko nawiązać do losów Polski i Polaków okresu wojny, lecz także wskazać główne kierunki rozwoju relacji polsko-niemieckich w przyszłości. Czy tak się stanie, będziemy mogli się już wkrótce przekonać, wystąpienie prezydenta Komorowskiego będzie można śledzić na bieżąco, m.in. w internecie po polsku i niemiecku.
(więcej…)

Czytaj dalej Przeczytaj później Wstaw komentarz

Nowy kawałek w niemieckiej mozaice pamięci

Autor: Krzysztof Ruchniewicz

W: Eutanazja, Holokaust, II wojna

04/09/2014

3 min.

Wstaw komentarz

N

W centrum Berlina 2 września udostępniono nowe miejsce pamięci i informacji. Poświęcono je tysiącom osób niepełnosprawnych, które zamordowano w III Rzeszy. Koncepcję opracował zespół naukowców z Uniwersytetu w Monachium pod kierunkiem dr. Gerrita Hohendorfa. Zebrano materiały, przeprowadzono wywiady ze świadkami i stworzono wystawę w plenerze. Wkrótce mają być dostępne katalogi po niemiecku i angielsku. Pomnik usytuowano w centrum miasta, w bliskim sąsiedztwie pomnika holokaustu, zamordowanych Sinti i Romów oraz homoseksualistów podtrzymywana będzie pamięć także o ofiarach eutanazji.
(więcej…)

Czytaj dalej Przeczytaj później Wstaw komentarz

Apel z Blois

Autor: Krzysztof Ruchniewicz

W: Holokaust, Polityka historyczna, Polityka wobec pamięci

19/01/2014

7 min.

Wstaw komentarz

A

W ostatnich latach pojawiły się inicjatywy wprowadzania tzw. ustaw pamięciowych. Dotyczą one wydarzeń historycznych, a właściwie ich interpretacji, które mają być zgodne z założeniami ustawodawcy. Jako sankcje stosuje się kary finansowe, a nawet pozbawienie wolności. Czynią tak współczesne państwa demokratyczne, jak i nie-demokratyczne. Działania tych ostatnich dziwić nie muszą. Są one formą obrony państwa przed używaniem określeń, sformułowań nawiązujących do niewygodnej, kontrowersyjnej przeszłości, w jakimś zakresie szkodzącej współczesnym reżymom. Ustanawia się więc je w celu wzmocnienia państwowej propagandy. W społeczeństwach demokratycznych są one jednak przede wszystkim wyrazem klęski działań edukacyjnych i braku zaufania do krytycznej opinii publicznej tak krajowej, jak i zagranicznej.

(więcej…)

Czytaj dalej Przeczytaj później Wstaw komentarz

Norymberga

Autor: Krzysztof Ruchniewicz

W: Brandt, Holokaust, II wojna, Kultury pamięci, Nazim, Norymberga, Polityka historyczna, Ukaranie zbrodniarzy

10/01/2014

8 min.

komentarz

N

Ucichły już obchody 100 lecia urodzin kanclerza Niemiec Willy’ego Brandta. Po wpisaniu do wyszukiwarki nazwiska kanclerza, nie znalazłem już żadnych nowych artykułów czy innych materiałów. Taka sytuacja nie jest niczym nadzwyczajnym. Minęły tygodnie i dzisiaj żyje się już innymi rocznicami, innymi osobami. Pamięć rocznicowa jest ze swej natury krótka, choć zwykle regularnie wskrzeszana. Na ten rok przypadają jeszcze dwie inne daty związane z Brandtem: wybór na kanclerza w październiku 1969 r. i ustąpienie z zajmowanego urzędu w maju 1974 r. Ciekaw jestem, czy media je dostrzegą, a mogłyby dać ciekawy pretekst do rozważań także nad współczesną polityką i politykami… Zatem trochę na przekór powyższej tendencji chcę w kolejnych wpisach realizować swój niegdysiejszy zamysł. Przywołując miasta, z którymi był związany Brandt, chcę kreślić kolejne etapy jego biografii. Początkiem była rodzinna Lubeka, potem pobyt na emigracji w latach 30. i podczas II wojny w Oslo i Sztokholmie. Kolejnym ważnym miastem w życiu Brandta stała się Norymberga. Żaden inny późniejszy niemiecki polityk nie przeżył z tak bliska niemieckiej klęski i upadku, obserwując proces przeciwko głównych zbrodniarzom i pomocnikom Hitlera. Przyszły kanclerz był niewątpliwie wyczulony na problem winy i odpowiedzialności Niemców za zbrodnie i ludobójstwo. Jego późniejsze słowa, czyny, wreszcie gesty, zwłaszcza uklęknięcie przed pomnikiem bohaterów getta w Warszawie, nie były w tym sensie spontaniczne.

(więcej…)

Czytaj dalej Przeczytaj później komentarz

„Pamięć historyczna” niemieckiej koalicji

Autor: Krzysztof Ruchniewicz

15/12/2013

9 min.

Wstaw komentarz

&

Za kilka dni zostanie zaprzysiężony nowy rząd RFN. Minęło wiele tygodni od wyborów nad Sprewą i Renem, rozmowy zwycięskiej CDU/CSU z potencjalnym koalicjantem przedłużały się. Wreszcie w ostatnią sobotę członkowie SPD dali swemu kierownictwu zielone światło, przez następne lata Niemcami będzie rządzić Wielka Koalicja złożona z \”czarnych\” i \”czerwonych\” (tradycyjne kolory konserwatystów i lewicy). W efekcie wielodniowych negocjacji wypracowano prawie 200 stronicowy dokument, precyzujący umowę koalicyjną. W ostatnich dniach wielokrotnie pisano już o poszczególnych punktach tej umowy, również u nas pojawiły się pierwsze opinie na ten temat. Jednak mało uwagi poświęcono sprawom historycznym poruszonym w tym dokumencie, a są one ważne i godne wyartykułowania i oceny. Za wyjątkiem deklaracji wsparcia dla Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży i miejsc spotkań dla młodzieży w Krzyżowej i Oświęcimiu, uważane za prestiżowe projekty w relacjach polsko-niemieckich, jak choćby podręcznik polsko-niemiecki, wsparcie dla instytucji naukowych i kulturalnych, współpracy transgranicznej nie znalazły miejsca w tym dokumencie. Natomiast ponownie pojawiła się sprawa dnia pamięci dla uciekinierów i wypędzonych. Bardzo jestem ciekaw, jak w tej sytuacji zareaguje nowy minister spraw zagranicznych, Frank-Walter Steinmeier, pomysłodawca (wraz z min. Radkiem Sikorskim) podręcznika polsko-niemieckiego i zwolennik ograniczenia wpływu wypędzonych na życie polityczne Niemiec, a zwłaszcza na symboliczny wymiar niemieckiej kultury pamięci.