Ponad rok temu pisałem o filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen w Miłoszycach. Jeszcze nie udało mi się przygotować propozycji ścieżki dydaktycznej. A może taka już istnieje? Dzisiaj jednak uzupełniłem symboliczną mapę pamięci tego obozu o pomnik, który od kilku lat stoi na terenie byłych zakładów F. Kruppa. Znajduje się nieco na uboczu, tuż obok kamiennego krzyża upamiętniającego NSZZ „Solidarność”.
W trakcie zbierania materiałów do szkicu biograficznego o Bronisławie Hubermanie, światowej sławy skrzypku i gorącym orędowniku Paneuropy, trafiłem na poświęconą mu książkę Piotra Szalszy. Znajduje się w niej list Hubermana z 1933 r., w którym muzyk wyraża swój sprzeciw wobec nazizmu i okazuje solidarność z dyskryminowanymi kolegami. Ogłasza też swój prywatny bojkot hitlerowskich Niemiec, rezygnując z koncertowania w tym kraju.
Do pierwszego kręgu osób głośno mówiących o konieczności zjednoczenia Europy w okresie międzywojennym należał Polak, Aleksander Lednicki (1866-1934). Z zawodu był adwokatem, wybitnym działaczem społecznym i politycznym. W 1925 roku stanął w Polsce na czele ruchu Paneuropejskiego, pozostał mu wierny aż do tragicznej śmierci. Dzisiaj jest to postać prawie całkowicie zapomniana, mało kiedy łączy się ją z koncepcjami integracji Starego Kontynentu.
Od wielu lat kierowcy szukają szybkiego dojazdu do centrum Wrocławia z podwrocławskich wsi. Główne drogi dojazdowe w godzinach szczytu są zakorkowane, a na wyjazd o 5.00 rano zdobywają się tylko najbardziej zdesperowani/zmotywowani. Drogą alternatywną, z której korzystam od dłuższego czasu, jest trasa przez Blizanowice i Trestno. Po generalnym remoncie początkowego odcinka droga jest bardzo wygodna. Wprawdzie ruch jest intensywny, ale z racji swej jednokierunkowości (rano do, a popołudniu z Wrocławia) nie obniżający płynności przejazdu. Kilka razy w tygodniu mijam więc wsie na trasie, ale dopiero ostatnio zwróciłem baczniejszą uwagę na mijane zabytki.
Od kilku miesięcy toczy się dyskusja o dalszych losach pomników i tablic z czasu komunizmu. Nie jest to sprawa nowa, jednak ostatnio widać wyraźne ożywienie, odgórnie chyba inspirowane. We wczorajszej „Rzeczpospolitej” ukazał się artykuł Wiktora Ferfeckiego pod tytułem: „Znikną komunistyczne pomniki“. Dowiadujemy się, że ok. 500 takich obiektów ma wkrótce być rozebranych i zniknąć z przestrzeni miejskiej / wiejskiej. Czy jest to jednak działanie właściwe? Czy nie pozbawiamy się tym samym znaku pamięci o części naszej historii, tej bardziej zagmatwanej niż czytankowa wersja?
professor of modern history, blogger - @blogihistoria and podcaster - @2hist1mikr. Personal opinion
