Pierwsze sto lat fotografii na Ziemi Kłodzkiej

P

Leksykony są specyficznym typem publikacji. Nie uwodzą czytelnika stylem i frapującą fabułą, nie oferują pogłębionego analitycznego wywodu. Są jednak niezbędne dla każdego, kto pragnie zapoznać się ze skondensowaną wiedzą na jakiś temat. Charakteryzują się wielką ilością informacji, pieczołowicie zebranych z różnych źródeł. Dotarcie do nich przerasta możliwości zdecydowanej większości czytelników. Z ulgą korzystają więc z takiej pomocy w codziennej pracy, nauce czy rozwoju pasji. Trud autorów włożony w opracowanie poszczególnych haseł doceniamy zwykle dopiero z biegiem czasu. Leksykon fotografów Ziemi Kłodzkiej 1839-1945, przygotowany przez Marcina Dziedzica i Waldemara Zielińskiego jest taką wyjątkową publikacją, ze wszech miar wartą odnotowania.

Opracowania przekrojowe

W ostatnich miesiącach zainteresowałem się dziejami fotografii amatorskiej na niemieckim Śląsku przed 1945 rokiem. W przekrojowych opracowaniach, np. austriackiego historyka fotografii i wydawcy prestiżowego czasopisma „Fotogeschichte. Beiträge zur Geschichte und Ästhetik der Fotografie”, Tima Starla, temat ten ku mojemu zawodowi nie pojawił się. A przecież nawet pobieżny wgląd do ksiąg adresowych pokazuje, że na Śląsku pracowało wielu fotografów i zakładów fotograficznych. Aktywnie działały stowarzyszenia fotograficzne, istniał też ruch fotografów amatorów.

Leksykon

Jak duże było to środowisko pokazują autorzy wydawnictwa poświęconego jednemu z regionów dzisiejszego Śląska. Leksykon fotografów Ziemi Kłodzkiej 1939-1944 przygotowali historyk i regionalista, Marcin Dziedzic oraz fotograf i historyk fotografii Waldemar Zieliński. Współpraca tych autorów przyniosła świetne efekty. Do rąk otrzymaliśmy pierwszy, oparty na bogatej i rozległej kwerendzie archiwalnej i bibliotecznej, zestaw biogramów 249 fotografów (w tym 28 kobiet).

Publikację otwiera krótki rys historii fotografii na Ziemi Kłodzkiej. Główną część leksykonu stanowią biogramy, stworzone na podstawie drobiazgowej i obejmującej różne zespoły kwerendy. Tom uzupełnia obszerna bibliografia.

Uwagę czytelnika przyciągają liczne zdjęcia, przykłady kunsztu i zainteresowań kłodzkich fotografów. Fotografia podlegała z biegiem dziesięcioleci ważnym zmianom, stale doskonalono i warsztat, i sposoby prezentacji. Te wszystkie elementy znajdziemy w tomie.

Na szczególne podkreślenie zasługuje wysiłek autorów, by nie poprzestać w biogramach na dacie 1945 r., lecz – w wielu przypadkach – odtworzyć powojenne losy fotografów i / lub ich rodzin po wysiedleniu na zachód. Z niektórych materiałów, archiwów zdjęciowych skorzystali polscy następcy, co skrzętnie zaznaczono w tomie.

Potrzeba dalszych badań i publikacji

Jestem przekonany, że Leksykon szybko znajdzie się na półkach zainteresowanych osób. Być może zachęci to wydawnictwo do przygotowania następnego wydania. Proponuję rozważyć wtedy drobne korekty. „Niemiecki Michael / odpowiednik Jaśka wioskowego” to nie nasz „głupi Jasio”. O znaczeniu tej figury pisał obszernie Tomasz Szarota1. To raczej postać zbliżona do francuskiej Marianny, popularna personifikacja narodu. Rozważenia wymaga też wstawienie streszczenia w języku angielskim, czeskim i niemieckim. Z pewnością publikacja przyciągnie uwagę czytelników także poza naszym krajem.

Leksykon w opracowaniu M. Dziedzica i W. Zielińskiego wypełnia znaczącą lukę w dziejach fotografii. Można go traktować jako przykład/zachętę do tworzenia podobnych opracowań dla innych regionów. Z pewnością może stanowić wzór takiej edycji.

Należy podkreślić wysoki poziom edytorski wydawnictwa, do czego walnie przyczynili się sami autorzy leksykonu, udostępniając wielokrotnie po raz pierwszy publikowane zdjęcia.

Marcin Dziedzic, Waldemar Zieliński, Leksykon fotografów Ziemi Kłodzkiej 1839-1945, Polanica Zdrój 2018, ss. 134.

Przypisy:

  1. Zob. recenzję Ryszarda Ergetowskiego publikacji Tomasza Szaroty pt. „Niemiecki Michel. Dzieje narodowego symbolu i autostereotypu„ opublikowaną w „Przeglądzie Historycznym” z 4 z 1989 r. ↩︎

 

O autorze

Krzysztof Ruchniewicz

professor of modern history, blogger - @blogihistoria and podcaster - @2hist1mikr. Personal opinion

Wstaw komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Krzysztof Ruchniewicz

professor of modern history, blogger - @blogihistoria and podcaster - @2hist1mikr. Personal opinion

Newsletter „blogihistoria”

Zamawiając bezpłatny newsletter, akceptuje Pan/Pani zasady opisane w Polityce prywatności. Wypisanie się z prenumeraty newslettera jest możliwe w każdej chwili.

Najnowsze publikacje

Więcej o mnie

Kontakt

Translate »