W centrum Wrocławia przy ul. Kuźniczej odsłonięto dzisiaj wystawę plenerową poświęconą Harry’emu hr. Kesslerowi. Kim był ten niemiecki arystokrata? Jaki ma związek z odrodzeniem naszej państwowości? Na te pytania odpowiada wystawa przygotowana przez Susane Carbon, prezeskę Stowarzyszenia jego imienia oraz reżyserkę filmową. Na dziewięciu tablicach nakreślono główne etapy życia Kesslera, w tym jego zaangażowanie w sprawach polskich w 1918 r.
Zapomniana postać
Jeszcze nie tak dawno niewiele osób w Polsce wiedziało o Harry’m hr. Kesslerze. Pojawiał się on wprawdzie na kartach różnych opracowań historycznych poświęconych odzyskaniu przez Polskę niepodległości, jednak znali je niemal wyłącznie specjaliści.
Zdziwienie mogło więc wywołać niedawne wręczenie prezydentowi Andrzejowi Dudzie listów hr. Kesslera z I wojny światowej przez niemieckiego prezydenta Franka-Waltera Steinmeiera. Dokumenty te, wydane w Niemczech w 1921 r., w polskim tłumaczeniu ukazały się … w 16 egzemplarzach1. W przemówieniu niemiecki gość przypomniał, że na początku listopada 1918 roku Kessler na zlecenie niemieckiego rządu uczestniczył w uwolnieniu Piłsudskiego z więzienia w Magdeburgu, a po odrodzeniu państwa polskiego był pierwszym zagranicznym przedstawicielem obcego kraju w Warszawie w randze posła2.
Dzienniki
Podjęte w listach sprawy polskie zostały szczegółowo opisane przez Kesslera w dziennikach, które ukazały się teraz po polsku w Wydawnictwie Nauka i Innowacje3. Redaktorzy tego wydania, piszący te słowa oraz Marek Zybura, obaj z Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta UWr., wybrali z dzienników te fragmenty, które dotyczyły przede wszystkim spraw polskich, ale nie tylko. Ważne było też ukazanie tła, na którym rozgrywały się polskie wydarzenia. Oczami niemieckiego dyplomaty widzimy początek procesu budowy podstaw polskiej państwowości. Autor dziennika, co warto podkreślić, nie ulegał emocjom i mimo licznych ataków ze strony zwolenników Narodowej Demokracji, zachował dystans i w sposób zróżnicowany oddał w swoich zapiskach sytuację w Polsce (jednocześnie nie szczędził krytycznych uwag pod adresem niemieckiej polityki wobec Polski).
Wystawa
Autorka wystawy, prezeska Stowarzyszenia im. H. Kesslera i reżyserka filmowa, Sabine Carbon, postanowiła postać Kesslera przybliżyć możliwie szerokiemu kręgowi odbiorców. Na dziewięciu tablicach, które dostępne są po polsku i niemiecku, pokazała różne aspekty z bogatej biografii hr. Kesslera, dyplomaty, mecenasa sztuki, publicysty, wydawcy i znakomitego diarysty. Znalazły się tu informacje o licznych kontaktach z czołowymi postaciami ówczesnej Europy, zainteresowaniach artystycznych i działalności politycznej. Osobną tablicę Carbon poświeciła związkom hr. Kesslera z Polską.
Na wystawie pokazano wiele nieznanych zdjęć, faksymile książek i grafik. Można ją oglądać do końca listopada. Plansze z wystawą dostępne są także w Internecie.
Organizatorami otwarcia wystawy byli Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta UWr, Harry-Graf-Kessler-Gesellschaft e.V. oraz Konsulat Generalny Republiki Federalnej Niemiec we Wrocławiu.
Przypisy:
- Zob. Wojna i załamanie. Z listów z poczty polowej 1914|1918 hr. Harry’ego Kesslera, Berlin 1918. ↩︎
- Zob. tekst przemówienia: Słowo powitalne Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Franka-Waltera Steinmeiera z okazji konferencji „Polska i Niemcy w Europie” organizowanej w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę w dniu 5 czerwca 2018 roku w Warszawie. ↩︎
- Zob. Harry hrabia Kessler, Moja polska misja. Z Dziennika 1918, Wybór i opracowanie Krzysztof Ruchniewicz i Marek Zybura, Poznań 2018. ↩︎
