W czasie jednego ze spotkań na temat historii wojennej i powojennej Miłoszyc oraz w dyskusjach w mediach społecznościowych pojawiła się wątpliwość co do daty wyzwolenia AL Fünfteichen (obecnie Miłoszyce). Przytaczano różne argumenty. Postanowiłem rzecz sprawdzić w źródłach i literaturze przedmiotu. Poprosiłem także o pomoc mojego instytutowego kolegę, wybitnego specjalistę dziejów wojskowości, prof. Jerzego Maronia. Wspólnie doszliśmy do wniosku, że brak jest argumentów za podważaniem przyjętej daty wyzwolenia obozu, czyli 23 stycznia 1945 roku. (więcej…)
Mistrz baloniarstwa w AL Fünfteichen
W czwartym tomie ciekawego wydawnictwa regionalnego „Inni. Ludzie powiatu oławskiego” zamieszczono ciekawy szkic biograficzny poświęcony mistrza baloniarstwa, ppłk Franciszkowi Hynce. W czasie II wojny światowej był więziony m.in. AL Fünfteichen (obecnie Miłoszyce). Autor tego szkicu, Przemysław Pawłowicz, nie podał jednak bliższych szczegółów. Postanowiłem to sprawdzić. O postaci F. Hynka wspomniałem w ostatnim odcinku podcastu #2historykow1mikrofon, do którego odsyłam. (więcej…)
Pomnik przy drodze
Na trasie Jelcz-Laskowice – Wrocław znajduje się wieś Ratowice. W jej pobliżu w czasie wojny działał wychowawczy obóz pracy. Na terenie obozu grzebano zmarłych więźniów. Dzisiaj w tym miejscu stoi pomnik. Znaczenie symboliczne tego miejsca ulega poszerzeniu. Kilku lat temu postawiono krzyż upamiętniający Polaka zamordowanego przez NKWD w Charkowie. Miejsce wymaga jednak pilnego uporządkowania. Wichury ostatnich tygodni uszkodziły pobliskie drzewa, nadłamane gałęzie mogą spaść na pomnik lub go odwiedzających.
Drugie życie obozu
AL Fünfteichen (obecnie Miłoszyce) na Dolnym Śląsku posiada złożoną historię. Uwaga badaczy oraz pasjonatów historii skoncentrowała się na losach wojennych tej największej filii KZ Gross Rosen. W związku z rocznicą wyzwolenia obozu przez Armię Czerwoną 23 stycznia 1945 r. grupa lokalnych miłośników historii (Lokalna Grupa Zwiadowców Historii) przygotowała instalację w dawnym miejscu obozu. W przestrzeni publicznej pojawiło się nowe miejsce pamięci, obok już istniejących pomników w Miłoszycach i Jelczu-Laskowicach stanowi ważną część dbania o pamięć. Natomiast nieznana jest historia powojenna byłego obozu pracy. Przez kilka lat był wykorzystywany przez ZSRR jako obóz jeniecki dla niemieckich żołnierzy. W trakcie kwerendy trafiłem na ciekawe wspomnienia jednego z nich, Petera Bannerta. Przetłumaczyłem odpowiedni fragment.
Wspomnienia Shlomo Grabera z pracy w AL Fünfteichen (obecnie Miłoszyce)
Odsłonięcie instalacji poświęconej obozowi pracy, który działał pod koniec ostatniej wojny w dolnośląskiej wsi Miłoszyce (AL Fünfteichen), skłoniło mnie do poszerzenia wiedzy na jego temat. Odświeżyłem sobie posiadaną w domowej bibliotece literaturę, zacząłem uzupełniać brakujące tytuły. W trakcie poszukiwań trafiłem na wspomnienia czeskiego Żyda, Shlomo Grabera, który wraz z ojcem znalazł się w miłoszyckiej filii KL Gross Rosen. Postanowiłem przetłumaczyć fragment jego wspomnień1. To ciekawe świadectwo, jedno z tysięcy podobnych, które na szczęście dla nas zdołali pozostawić byli „niewolnicy” III Rzeszy. (więcej…)