Kilka tygodni temu pisałem o rozpoczęciu prac nad uporządkowaniem dawnego ewangelickiego cmentarza w Grędzinie w pobliżu Jelcza-Laskowic. Na inicjatorów rzucili się „prawdziwi patrioci”, a jakże, wszak Śląsk tylko do Polski i Polaków należał. Niezrażeni jednak powszechnym dzisiaj hejtem wolontariusze dokończyli zadanie. Dzisiaj miałem okazję na zaproszenie sołtysa wsi uczestniczyć w otwarciu wystawy związanej z tymi działaniami.
Lokalna historia
Poznawanie lokalnej historii to pierwsza potrzeba człowieka świadomie odbierającego swoje otoczenie. Działania takie są godne wsparcia i uznania. To banalne zdanie… Jeszcze kilka lat temu nie przyszłoby mi do głowy, że trzeba podkreślać takie oczywistości. Wydawało się, że idea tzw. otwartego regionalizmu jest dobrze znana, a poparcie dla niej niemal powszechne. Wystarczyło kilka lat zmiany forsowanej odgórnie w postrzeganiu historii, by pisanie o dziejach ziem zachodnich i północnych przed 1945 r. wywoływało ataki podobne jak w czasach PRL, kultywującej „powrót do Macierzy”. Co jednak ci pryncypialni krytycy mają do zaaferowania poza „biciem narodowej piany”? Co kryje się za hejtem wylewanym na inaczej myślących i działajacych? Nie od dzisiaj wiadomo, że propagowana przez narodowców ideologia, przede wszystkim wyklucza, stawia poza nawias „narodu”, narzuca pozorną jedność.
Pamięć miejsca
Dobrze się więc stało, że inicjatywa mieszkańców wsi Grędzina doprowadzona została do pomyślnego finału. Uporządkowano dawny ewangelicki cmentarz, postawiono ocalałe nagrobki, uprzątnięto teren. Nowa tablica informuje o miejscu pochówku. Dzisiaj doszła do tego wystawa. Autorzy potraktowali temat szeroko. W centrum ekspozycji (dosłownie) umieszczono informacje o historii wsi. Następnie przybliżono prace porządkowe na cmentarzu i zaangażowanie mieszkańców (z wielką pomocą pospieszyli członkowie Stowarzyszenia Lokalnej Grupy Zwiadowców Historii). Przetłumaczono także napisy z uratowanych nagrobków, by w ten sposób nieme kamienie mogły „przemówić” i choć trochę przybliżyć współczesnym dawnych grędzinian.
Finał w finale
Finał realizacji projektu porządkowania cmentarza i przygotowania wystawy zbiegł się z innym finałem, XIII Gminnym Rajdem Rowerowym. Integracja Grędzina – Jelcz Laskowice. Jego pomysłodawcą, organizatorem i animatorem jest społecznik, członek władz Strzeleckiego Bractwa Kurkowego Grodu Jelcz-Laskowice, Jacek Mikołajczyk. Rajd staje się coraz popularniejszy. Z roku na rok gromadzi coraz więcej chętnych poznawania piękna przyrody i historii, także mieszkańców sąsiednich gmin, a nawet Brzegu. Przedsięwzięcie ma charakter integracyjny, w czasie wspólnych podróży na dwóch kółkach jest sporo czasu i okazji do rozmów i wymiany doświadczeń. Uczestnicy mogli wziąć udział w loterii fantowej, w której każdy los był wygrany. Otrzymałem pięknie wydaną książkę poświęconą wybranym postaciom gminy Jelcz-Laskowice pt. „Historie jelczańskie”.
Potrzeba poznania
Z wielkim podziwem obserwowałem dzisiejsze uroczystości. Pogoda na szczęście dopisała. Otwarciu wystawy towarzyszył występ lokalnego zespołu folklorystycznego. Uczestnicy rajdu rowerowego z naszej i sąsiednich gmin mieli okazję poznać historię Grędziny oraz jej działania upamiętniające. Prezentowana w świetlicy wystawa dała dobrą okazję poznania nieznanej historii niewielkiej miejscowości. Jest także dokumentacją społecznej aktywności jej dzisiejszych mieszkańców. Uczestnicy uroczystości zabiorą wiele wrażeń ze sobą, zapewne podzielą się nimi ze swymi społecznościami. Czy historia Polski i Polaków ucierpiała na tym? Czy poznanie przeszłości „obcej”, wśród której śladów żyjemy, jest czymś nagannym, jak próbują to przedstawiać internetowi „znawcy”? Na jednym z cmentarzy wrocławskich znalazłem napis, który informował, że umieramy, gdy przestajemy pamiętać. Mieszkańcy Grędziny wskrzesili historię „umarłą”. Trzeba o niej pamiętać, by móc się rozwijać i tworzyć pozytywną przyszłość.
Wystawę przygotowali:
Ewa Nosek
Iwona Halicka
Łukasz Gnadkiewicz
we współpracy z
Magdaleną Żelazko
