Przyzwyczailiśmy się już do form upamiętnienia osób czy wydarzeń, które umieszcza się pod naszymi stopami, po prostu w chodniku. Najbardziej znanym jest projekt niemieckiego artysty, Güntera Demniga, „Stolpersteine”, który ma przypominać osoby i miejsca śmierci europejskich Żydów. Wykonane przez artystę charakterystyczne „kostki” znaleźć można w wielu miastach Niemiec i innych krajach europejskich, także w Polsce. Takim prostym znakiem hołdu, wbudowanym w zwykłe elementy ulicznej infrastruktury jest upamiętnienie poświęcone ofiarom ataku terrorystycznego w Berlinie w grudniu 2016 roku (rana w ziemi). Jest to jedno z najnowszych rozwiązań o charakterze komemoratywnym w krajobrazie tego miasta. (więcej…)
Pamięć Breslau w Berlinie
Od drugiej połowy lat 90. XX wieku realizowanych jest w Berlinie projekt „wyboje“ (Stolpersteine). Skończyłem właśnie pracę nad krótkim artykułem poświęconym związkom Wrocławia i Berlina. W trakcie kwerendy trafiłem na stronę berlińską stronę internetową poświęcona tamtejszym „wybojom”. Wyszukiwarka pozwoliła szybko odnaleźć osoby upamiętnione w ten sposób, a które urodziły się w Breslau. W większości są to Żydzi, których ze stolicy Niemiec deportowano do obozów zagłady lub innych miejsc straceń. Współczesnym berlińczykom ich postacie przypominają te niewielkie kostki. Na stronie można znaleźć szczegółowe informacje o osobach wywodzących się z naszego miasta.
Wędrówki po berlińskim krajobrazie pamięci
Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego zapraszają na wyjątkową wędrówkę po Berlinie. Posługując się metodą palimpsestu, przybliżają miejsca pamięci stolicy Niemiec. Efektem jest atrakcyjny przewodnik, który właśnie ukazał się drukiem po polsku i niemiecku. Niewielki format, ale w środku obszerne i kompetentne teksty, liczne ilustracje oraz biogramy najważniejszych osób, kluczowe daty z dziejów Berlina i mapka. Publikacja treściwa i poręczna, w sam raz do zabrania na wycieczkę. Z pomocą młodych adeptów historii możemy do woli zanurzyć się w tkance historycznej Berlina i czerpać z niej wiele inspiracji.
Demokratyzacja pamięci
Przed kilku tygodniami byłem w Halle. W programie było m.in. zwiedzanie miasta. Mój przewodnik spóźniał się, toteż sam rozpocząłem poznawanie Halle. Moją uwagę zwróciły wmontowane w kamień chodnika mosiężne plakietki (tzw. Stolpersteine), które przypominały deportowaną rodzinę żydowską, która pochodziła z Polski. Zrobiłem zdjęcie.