Rozpoznawalnymi miejscami na naukowej mapie naszego zachodniego sąsiada są Uniwersytet im. Humboldtów w Berlinie i Fundacja im. Aleksandra von Humboldta. Bracia Aleksander i Wilhelm von Humboldtowie to nieprzeciętne osobowości. Pierwszy był podróżnikiem, przyrodnikiem i twórcą nowoczesnej geografii, drugi filozofem, założycielem uniwersytetu, teoretykiem języka, politykiem i dyplomatą. Związki braci von Humboldtów ze Śląskiem pozostają jednak mniej znane niż ich dokonania na polu nauki czy polityki1. Nawet na dzisiejszym Śląsku mało kto wie, że Wilhelm otrzymał od króla Prus Fryderyka Wilhelma III w darze zamek i pałac biskupi oraz dobra w Otmuchowie w 1821 roku (pozostały one w rękach rodziny ponad sto lat, do 1929 r.). Nowy właściciel przebudował zamek, a jego brat, Aleksander założył park. Wybrał do niego rzadkie rośliny, z których wiele przetrwało do naszych czasów. (więcej…)
Jedno skrzydło nie wystarczy…
Wymiana naukowa między Polską a Niemcach jest bardzo intensywna i jest czymś oczywistym. W ostatnim czasie pojawiło się kilka nowych elementów, które warto wymienić. Utworzono nowe centra polskoznawcze we Frankfurcie nad Odrą (Centrum Studiów Polskoznawczych im. Aleksandra Brücknera) i na Uniwersytetach Jena i Halle (prof. Dittmarem Dahlmanem). Dobrze funkcjonują instrumenty finansowe, które pozwalają zintensyfikować prace naukowe, organizować konferencje, czy wydawać publikacje. Wykład polskiego naukowca nie jest rzadkością. Wręcz przeciwnie. Można odnieść wrażenie, że za Odrą istnieje ogromne zainteresowanie polską problematyką. Jednak ta pozytywna koniunktura to efekt długotrwałych wysiłków. Ten dobry stan w relacjach naukowych nie zrodził się z niczego, zawdzięczamy go nielicznym członkom naszego środowiska, którzy przez lata przecierali ścieżki, mimo wielu trudności nie rezygnowali z tworzenia nici powiązań. Nie zawsze o tym pamiętamy lub chcemy pamiętać. Myśl ta nasunęła mi się w czasie konferencji poświęconej jednemu z polskich historyków, który od lat 80. pracował na niemieckich uniwersytetach. Odbyła się ona w 65. rocznicę Jego urodzin. Organizatorem było seminarium Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Bonn. Prof. W. Kotowski nie tylko podejmował trudne i ważne tematy z zakresu relacji polsko-niemieckich, był też promotorem licznych prac magisterskich i doktorskich, a także mocno angażował się w tworzenie podstaw wymiany naukowej polsko-niemieckiej, stał na czele Polskiego Forum Naukowego w Niemczech.
(więcej…)