Od kilku lat można zauważyć duże zmiany, jakie zachodzą w niemieckich miejscach pamięci. Szczególną rolę wśród nich odgrywają nazistowskie obozy koncentracyjne. Są one miejscami spotkań byłych więźniów (choć z roku na rok ich liczba stale maleje), upamiętniania ich losów, jak i stałej edukacji obywatelskiej. Ważnym narzędziem są różnego rodzaju materiały informacyjne, także broszury w językach obcych. W muzeum KL Dachau polscy zwiedzający mogą teraz skorzystać z pięknie wydanego przewodnika. Wydano go bardzo starannie, zamieszczono liczne ilustracje i schematy, zadbano o dobre tłumaczenie.
Zmiana podejścia
W niemieckich miejscach pamięci coraz więcej można spotkać literatury w języku polskim. Szczególnymi obiektami są dawne nazistowskie obozy koncentracyjne. Strony internetowe w języku polskim również nie są już rzadkością. Większą uwagę zwraca się teraz na publikacje. Z pewnością jest to wyjście naprzeciw ewentualnym oczekiwaniom polskich zwiedzających.
W czasie ostatniego pobytu w obozie koncentracyjnym w Dachau pytałem o zainteresowanie polskich zwiedzających audioprzewodnikami w języku polskim. Okazało się, że jest niewielkie, co może trochę dziwić wobec wzrastającej popularności tego typu pomocy w zwiedzaniu. Przygotowano jednak tradycyjny papierowy przewodnik w języku polskim.
Przewodnik po KL Dachau
Podstawą polskiego wydania był niemiecki oryginał. Przewodnik wydano bardzo starannie. Zawiera liczne ilustracje i schematy. Po ukazaniu historii obozu, omówiono jego topografię, opisano jego funkcjonowanie jako miejsca pamięci. Wyszczególniono również najważniejsze punkty do zwiedzenia na jego terenie.
W publikacji znalazło się również miejsce na informacje o innych miejscach związanych z obozem, które znajdują się w jego pobliżu (doświadczalne zakłady ogrodnicze SS, strzelnica SS Hebertshausen, Droga Pamięci). Na uwagę zasługuje przybliżenie nekropolii: Obozowego Cmentarza Honorowego Leitenberg, obozowego pola grobowego na cmentarzu Waldfriedhof oraz Pomnikua Marszu Śmierci.
Ważne narzędzie
W czasie lektury przewodnika zastanawiałem się, czy w przypadku tej edycji nie powinny być bardziej wyeksponowane polskie wątki. Są obecne w broszurze, ale wśród innych informacji o obozie. Zreprodukowano także zdjęcia z polskimi więźniami. Tworzenie odrębnej części jest sprawa dyskusyjną. Pewną wartością pozostaje bowiem fakt, że każdy zwiedzający otrzymuje podobny zestaw gruntownych wiadomości, mogąc dowiedzieć się czegoś więcej niż własny narodowy los. Ukazanie się broszury jest niewątpliwie ważnym wydarzeniem. Dotyczy przecież miejsca represji i kaźni chyba najbardziej znanego Polakom spośród obozów zlokalizowanych w Niemczech. Należy życzyć, by sięgnęło po nią jak najwięcej osób.
Przewodnik jest dostępny w dwóch wersjach jako tradycyjny druk i ebook. Książkę można zamówić w monachijskim wydawnictwie utzverlag w cenie 8 €, natomiast ebook będzie wkrótce dostępny na portalu Ciando za 7 €.
