Najnowsze wyniki badań ankietowych „Barometr Polska-Niemcy 2016“ ukazują się w bardzo dobrym momencie. Za kilka dni odbędą się uroczystości z okazji 25 rocznicy podpisania polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy oraz konsultacje międzyrządowe. Informacje o nastrojach i postrzeganiu sąsiada powinny zainteresować nie tylko polityków z obu krajów. Jak mają się obecne wyniki do wcześniejszych badań? Jak je interpretować? Co moga one podpowiadać?
Gdzie Rzym, gdzie Krym?
Reakcje na wystawę przygotowaną przez Muzeum Historii Polski w Bundestagu wkraczają w nową fazę. Przed kilkoma dniami ukazały się krytyczne artykuły na ten temat w prasie polskiej i niemieckiej. Dzisiaj na facebooku zabrał głos dyrektor Muzeum, Robert Kostro. Jego wypowiedź to typowy przykład ataku ad personam, gdy brakuje merytorycznych argumentów. Odniosę się tylko do jednego z podjętych wątków.
Ein Dialog der Gehörlosen?
Ist das Gefühl der Irritation und Sinnlosigkeit erforderlich? In diesem Jahr feiern Deutschland und Polen den 25. Jahrestag der Unterzeichnung des deutsch-polnischen Nachbarschaftsvertrages. Aus diesem Anlass wurden zahlreiche Veranstaltungen vorgesehen. Es entstand eine Internetseite, die als Plattform für den Meinungs- und Informationsaustausch dienen sollte. Von diesen Plänen ist jedoch wenig übrig geblieben. Der Regierungswechsel in Polen hat die Pläne automatisch rückgängig gemacht, als ob es sich plötzlich herausgestellt hat, dass es nichts gebe, was man feiern oder worüber man sprechen könnte. Es entsteht der Eindruck, dass beide Seiten, sowohl die polnische als auch die deutsche, in dieser Hinsicht nicht gemeinsam, sondern nebeneinander handeln. Am 31. Mai wurde im Bundestag eine polnische Ausstellung eröffnet, die den deutsch-polnischen Beziehungen “Polen und Deutsche. Geschichten eines Dialogs” gewidmet ist. Wie sieht jener Dialog in dieser Auffassung aus? Haben wir schon mit der “neuen Narration” zu tun?
Die „Menschen auf Wegen“. Die Zwangsmigrationen in Ostmitteleuropa
Die Migration ist ein weites Feld. Sie begleitete die Menschheit von Beginn an. Wir haben es in der Geschichte mit unterschiedlichen Formen der Migration zu tun, sodass wir in der Forschung viele Vorschläge zur Typologisierung dieses Phänomens finden. Das 20. Jahrhundert war von unterschiedlichen Migrationswellen nicht verschont. In Ostmitteleuropa war die Migration in der Dekade der Jahre 1939-1949 ein Massenphänomen und hatte vor allem Zwangscharakter. In meinen weiteren Ausführungen konzentriere ich mich im genannten Zeitraum ausschließlich auf die Zwangsmigrationen im polnischen Territorium.
Metoda kartoteki
Powszechny dostęp do internetu, digitalizacja zbiorów i baz danych zrewolucjonizowały nasze podejście do badań, ale czy je ułatwiły, przyspieszyły? Czy będący jednym z ich skutków zalew szybko pozyskiwanych informacji nie niesie ze sobą aby nowych problemów, których rozwiązanie jest nieraz bardzo czasochłonne? Segregacja, wstępne rozpoznanie i ocena zebranego materiału mają tu podstawowe znaczenie. Kiedyś robiliśmy to w trakcie czytania dokumentów w archiwach, produkując kolejne fiszki (gromadzone w pudełkach). Czy warto jeszcze sięgać do starych metod, zmodernizowanych dzięki obecnym możliwościom technicznym? Jedną z nich jest metoda kartoteki (Zettelkastenmethode), niemieckiego socjologa, Niklasa Luhmanna. Przed kilkoma tygodniami ukazała się w Niemczech publikacja na jej temat autorstwa Saschy Fasta, niemieckiego filozofa i psychologa, interesującego się zarządzaniem wiedzą. To ciekawa lektura dla naukowców, dziennikarzy czy pisarzy, oczywiście również dla studiujących.