Przed kilku laty w Niemczech powstała inicjatywa stworzenia internetowych serwisów informacyjnych z zakresu sztuki, fotografii i dizajnu. Podjęły się tego biblioteki uniwersyteckie w Dreźnie (SLUB) i Heidelbergu (UB) oraz ich partnerzy. W 2014 roku oba serwisy połączono i stworzono jeden wspólny. Jest on, dzięki finansowaniu DFG, ciągle rozwijany. Wpisuje się w dzisiaj w tak modne badania z zakresu humanistyki cyfrowej, stanowi też dobry przykład jej zastosowania w praktyce badawczej. Mnie zainteresował przede wszystkim jeden z głównych działów, fotografia. Zgromadzono w nim wiele ciekawych materiałów do historii fotografii, fotografów oraz technik fotograficznych. Są one dostępne na zasadach OpenAcess.
Humanistyka cyfrowa staje się faktem
W ostatnich latach powstaje coraz więcej specjalistycznych serwisów informacyjnych ułatwiających prowadzenie badań z użyciem metod cyfrowych. Podstawą jest udostępnienie licznych dygitalizatów oraz odsyłaczy do infrastruktury badawczej (archiwów, bibliotek, stowarzyszeń, platform dyskusyjnych i innych). Ciekawy projekt tego typu realizują obecnie dwie biblioteki uniwersyteckie w Niemczech, SLUB w Dreźnie i BU w Heidelbergu. W 2014 roku połączyły swoje siły i rozbudowują specjalistyczny serwis informacyjny z zakresu sztuki, fotografii i dizajnu. Jest to możliwe dzięki finansowemu wsparciu DFG w ramach programu: „Specjalistyczne usługi informacyjne dla nauki”. Poniżej skoncentruję się jedynie na jednym z działów – fotografii.
(Nowe) możliwości badawcze
Fotografia stanowi jedną z trzech głównych części projektu. Gromadzone są tu informacje dotyczące jej historii i teorii, ale także współczesnych trendów i praktyki. Zaproponowano kilka działów, jak „geografia fotografii”, czyli przegląd archiwów, kolekcji i muzeów w Niemczech i zagranicą (niestety brak jeszcze informacji o zasobach w Polsce), „bibliografię”, czyli przegląd bibliotek, księgarni specjalistycznych, wydawnictw i czasopism, „zdygitalizowana literatura fotograficzna”, aż w końcu wykaz innych portali specjalistycznych, serwisów fotograficznych oraz stowarzyszeń branżowych. Wydaje się, że tak zestawione materiały dają dobry przegląd tematów, pozwalają bez większych problemów znaleźć poszukiwane informacje. Moją uwagę przykuła szczególnie część zdygitalizowanej literatury fotograficznej.
Dygitalizaty
Dygitalizaty z zakresu fotografii historycznej pochodzą ze zbiorów drezdeńskiego SLUBu. Publikacje te, wyposażone w rozpoznawanie pełnotekstowe i dogłębne indeksowanie, są dostępne jako oddzielna kolekcja pełnotekstowa do badań za pośrednictwem katalogu arthistoricum.net. Zbiór jest stale poszerzany o nowe pozycje. W pierwszej kolejności udostępniono klasyczne dzieła gatunku. Wyróżniono kilka części, które objęły różne zakresy i techniki fotograficzne, jak „historia fotografii”, „fotografia jako medium w sztuce”, „albumy i książki fotograficzne”, „katalogi wystaw”, „technika fotograficzna i chemia fotograficzna”, „encyklopedia fotografii”, „czasopisma” i „inne”. W tej ostatniej części znalazły się m.in. książki adresowe.
”Albumy i książki fotograficzne”
Warto przyjrzeć się bliżej jednej z wymienionych części. W „albumach i książkach fotograficznych” znalazły się główne publikacje niemieckich fotografów (w przyszłości mają dojść przedstawiciele innych krajów). Listę otwiera (w ujęciu alfabetycznym) Lala Aufsberg a kończy Paul Wolff. Każdego z twórców przedstawia krótki biogram. Następnie wykazano udostępnione dygitalizaty. Po wywołaniu poszukiwanego tytułu przechodzimy do nowej zakładki. Po lewej stronie pojawia się zapis bibliograficzny oraz spis treści (z możliwością nawigacji). U góry strony znajduje się właściwe menu (różne przydatne funkcje, m.in. możliwość przełączenia oryginalnego tekstu na zeskanowany czy możliwość wyświetlenia wszystkich stron publikacji na ekranie). Nawigacja po stronie i jej funkcjach jest intuicyjna, działa płynnie i bez zarzutu. Istnieje także możliwość skopiowania dygitalizatu na dysk (różne formaty do wyboru). Pliki nie są zbyt obszerne. Ich jakość jest dobra i pozwala na swobodną pracę nad tekstem.
