Początek roku przyniósł dwie ważne rocznice (w) Krzyżowej. 75 rocznicę stracenia właściciela Krzyżowej i (współ-)założyciela grupy opozycji antyhitlerowskiej, „Krąg z Krzyżowej”, Helmutha Jamesa von Moltke oraz dziesiątą rocznicę śmierci jego żony, Frei von Moltke, bez której trudno wyobrazić sobie powstanie Fundacji Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego. Każda z tych rocznic zasługuje na osobne upamiętnienie. Nasza wiedza o „Kręgu z Krzyżowej” byłaby niepełna, gdyby nie niestrudzona trwająca wiele dziesiątków lat praca F. von Moltke nad jego popularyzacją najpierw w Niemczech, a potem także w Polsce, gdy tylko stało się to możliwe. Jak pamięta się dzisiaj te wielkie postaci i sam „Krąg z Krzyżowej”? Jakie jest zainteresowanie tymi problemami w Polsce i Niemczech? (więcej…)
Kolejna szansa?
Przemówienie kanclerz Niemiec, Angeli Merkel podczas wizyty w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau przejdzie do historii1. Padły w nim ważne słowa, które nie ograniczyły się do przeszłości, lecz wskazały także kierunki działań na przyszłość. Czy wezwanie do aktywnej pracy nad pamięcią spotka się z pozytywnym odzewem w Niemczech, zależy od determinacji niemieckich polityków, ale także i niemieckiego społeczeństwa.
(więcej…)
Historia w polskiej przestrzeni publicznej
Od dłuższego czasu obserwujemy w Polsce w przestrzeni publicznej intensywną obecność problematyki historycznej, zwłaszcza odnoszącej się do XX w. Praktycznie nie ma dnia, by w mediach nie przypomniano jakiegoś wydarzenia czy postaci. Na głównych ulicach, czy w centralnych punktach miast montowane są czasowe wystawy. Nie tyle uzupełniają one stałe elementy upamiętnień historii, co wręcz je dublują lub nad nimi dominują formą, nierzadko krzykliwością przekazu.
Młodzi Polacy a historia
Edukacja historyczna młodych Polaków jest wdzięcznym tematem dyskusji i obiektem różnych reformatorskich zamierzeń. Generalnie panuje przeświadczenie, że wiedzą niewiele, a jeśli już, to nie to, co powinni. W związku z ostatnimi zmianami (reformą trudno je nazwać) opracowano nowe programy, wkrótce ukażą się także podręczniki do historii najnowszej przewidziane do szkoły podstawowej i liceum. Podręcznik jednak przestał (a wraz z nim i nauczyciel), jak się wydaje, być głównym źrodłem informacji. Częściej – ucząc się historii lub zaspokajając swą ciekawość w tym względzie – młodzi korzystają po prostu z internetu. Jaka jest ich wiedza historyczna? Jakie wydarzenia z historii uważają za ważne? W lutym tego roku Zentrum für Osteuropa- und Internationale Studien z Berlina przeprowadziło w Polsce badania ankietowe na grupie prawie 2000 młodych ludzi w wieku od 16 do 34 lat. Część wyników tych badań jest już dostępna w sieci.
Wystawa na stulecie
W Berlinie w budynku MSZ otwarto czasową wystawę z okazji stulecia powstania Niemieckiego Związku Ludowego Opieki nad Grobami pt. „Europa, wojna i ja (Europa, der Krieg und ich)“. Wystawa pokazuje początki troski o mogiły wojenne w Europie od końca XIX wieku. Następnie przybliża główne zadania i pola aktywności Związku Ludowego w okresie „krótkiego stulecia”. „Pojednanie ponad grobami” oraz aktualne wyzwania dopełniają program wystawy. Nie zabrakło też – mimo narzuconej jubileuszem narracji – krytycznego spojrzenia na przeszłość.
(więcej…)