W ostatnim wydaniu „Gazety Powiatowej – Wiadomości Oławskich” red. Jerzy Kamiński opublikował bardzo ciekawy artykuł pt. „Mury Ośrodka Pracy Więźniów, czyli kryptonim „Obiekt 315””. Dotyczy on zapomnianego dzisiaj rozdziału historii powojennej, jakim było funkcjonowanie w Jelczu-Laskowicach w lat 50. XX wieku miejsca odosobnienia i pracy przymusowej. Poruszył przy tej okazji temat, którym interesuje się od wielu lat: obecności historii w przestrzeni miejskiej i obchodzenia się z nią. O istnieniu OPW nie informuje żadna tablica, mimo iż infrastruktura obozowa zachowała się bardzo dobrze, włącznie z różnymi zabudowaniami i murem, i wieżyczkami strażniczymi. Wprawdzie w bliskim sąsiedztwie kompleksu poobozowego znajduje się zespół szkół, jednak nic mi nie wiadomo o próbach upamiętnienia tego miejsca na cele edukacji historycznej. Powstaje więc pytanie, czy nie mógłby być to impuls, by opracować strategię polityki wobec historii Jelcza-Laskowic?
(więcej…)
Finał akcji
Kilka tygodni temu pisałem o rozpoczęciu prac nad uporządkowaniem dawnego ewangelickiego cmentarza w Grędzinie w pobliżu Jelcza-Laskowic. Na inicjatorów rzucili się „prawdziwi patrioci”, a jakże, wszak Śląsk tylko do Polski i Polaków należał. Niezrażeni jednak powszechnym dzisiaj hejtem wolontariusze dokończyli zadanie. Dzisiaj miałem okazję na zaproszenie sołtysa wsi uczestniczyć w otwarciu wystawy związanej z tymi działaniami. (więcej…)
Jak opowiadać historię o Niemcach w Polsce? Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce
Przed kilku laty w Radzionkowie na Górnym Śląsku z dużym zainteresowaniem zwiedziłem wystawę poświęconą deportacji Górnoślązaków w głąb ZSRR w 1945 roku. Wystawa zrobiła na mnie duże wrażenie. Przemyślane, trafnie dobrane materiały, dobrze połączone oryginalne artefakty z multimediami. Teraz w Opolu miałem okazję obejrzeć wystawę poświęcona Niemcom w Polsce, ich historii i aktualnej aktywności i położeniu. Jest ona eksponowana w Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczym Niemców w Polsce, które otwarto w 2022 roku. Wystawę warto zobaczyć. W sposób przystępny ukazuje zmienne losy ludności niemieckiej w polskim otoczeniu od średniowiecza po współczesność. Zrobiono to w sposób wyważony, wieloperspektywiczny i z zastosowaniem nowych technik, do których widz jest już przyzwyczajony. Ekspozycja dostosowana jest do różnych grup wiekowych, także dzieci i młodzieży. Dla nich przygotowano osobną ofertę dydaktyczną. Wizyta w Centrum znacząco może wzbogacić i urozmaicić lekcje historii. Dotyczy przy tym tematyki obecnej w debacie publicznej, co treściom historycznym przydaje aktualności.
Chybiona próba. Medialne echa
Moja recenzja spotkała się z żywym przyjęciem. Redaktor „Gazety Powiatowej-Wiadomości Oławskie”, Jerzy Kamiński przedrukował ją i opatrzył komentarzem. Za jego zgodą wklejam ten materiał (poniżej). Proszę szczególnie zwrócić uwagę na komentarz w ramce. Ponadto red. Karolina Kozakiewicz z „Gazety Wyborczej” opublikowała artykuł pt. „Wszechpolak za rządowe pieniądze wydał książkę o nazistowskim obozie. Pominął żydowskich więźniów”. Od siebie w komentarzu dodam, że publikacja nie jest podręcznikiem ani materiałem uzupełniającym opracowanym dla uczniów i za takie nie może być w żadnym wypadku uważana. Można sobie jednak wyobrazić, że podczas spotkań autora w szkołach będzie ją rozdawać nauczycielom czy uczniom. Jestem ciekaw ich zdania, jak na razie nie spotkałem się z żadną wypowiedzią z ich strony w tej sprawie. (więcej…)
„Dem Auge fern, dem Herzen ewig nah / Daleko od oczu, zawsze blisko serca”. Cmentarz w Grędzinie
Postanowiłem jako tytuł wykorzystać sparafrazowany wers z wiersza niemieckiego poety, publicysty i filozofa Ludwiga Jacobowskiego. Był on często wykorzystywany na ewangelickich nagrobkach. Spotkałem go dziś w Grędzinie, wsi położonej w gminie Jelcz-Laskowice. Od rana na dawnym cmentarzu ewangelickim trwały prace porządkowe. Zaangażowali się w to mieszkańcy wsi, pomogli członkowie Stowarzyszenia Lokalna Grupa Zwiadowców Historii. O byłym cmentarzu przypomina odsłonięta, dwujęzyczna tablica. W ten sposób przywrócono pamięć kolejnemu miejscu, nawiązano do wspólnej odpowiedzialności za dziedzictwo naszych dzisiejszych małych ojczyzn. (więcej…)