Biografia Franza Fritscha (1910-1973), niemieckiego przedsiębiorcy, to dobry materiał, by na konkretnym przykładzie pokazać los przedstawiciela „innych Niemiec“, motywacje sprzeciwu wobec nazizmu, pomoc dla prześladowanych Żydów w okupowanej Polsce, doświadczenie represji w III Rzeszy, powojenną egzystencję „sprawiedliwego wśród narodów“ we własnej wspólnocie narodowej i lokalnej. Koleje losu Fritscha pokazują także dzisiejszy stosunek niektórych społeczności do schedy po narodowym socjalizmie, w którym gotowość do krytycznego spojrzenia na okres po 1933 r. nie jest oczywistością. Zabiegi o upamiętnienie w przestrzeni publicznej miasta, z którym Fritsch był związany pokazują, że proces uporania się z brunatną przeszłością jeszcze się nie zakończył, a kto wie, czy w niektórych przypadkach w ogóle się rozpoczął.
Od starych do nowych tematów
Dzisiejszego ranka pod wpływem pewnych informacji przeprowadziłem małe śledztwo. W ostatnich dniach uczestniczyłem w Oldenburgu w ciekawym workshopie poświęconym zachodnioniemieckiemu nauczycielowi historii, geografii i języka niemieckiego, pionierowi rozmów podręcznikowych polsko-niemieckich po 1945 r., dr. Enno Meyerowi (1913-1996). Obok naukowców na sali siedziała rodzina bohatera spotkania, jego dawni koledzy ze szkoły i uczniowie. Działalność Meyera analizowano z różnych punktów widzenia. Podczas dyskusji padło nazwisko pewnego Niemca, który podczas wojny ratował Żydów w Krakowie. Nigdy o nim nie słyszałem, więc po powrocie postanowiłem poszperać.