Najkrótszy możliwy wykład dotyczący historii Polski w XX w. musiałby skoncentrować się na trzech datach: 1918 r., 1939 r. i 1989 r. Pierwsza z nich to data odrodzenia państwa polskiego po ponad stuletnim okresie rozbiorów między trzech sąsiadów Rosję, Niemcy i Austrię. Druga data to agresja niemiecka na Polskę, która rozpoczęła konflikt ogólnoeuropejski, a wkrótce globalny. W dodatku zwycięstwo, które nadeszło po sześciu latach w przypadku Polski było co najwyżej połowiczne. Wojna zakończyła się ogromnymi zmianami terytorium Polski i uzależnieniem od ZSRR. Wreszcie trzecia data: to czas upadku komunizmu i odzyskania przez Polskę suwerenności. „Krótki wiek XX” dla Polaków to zatem długi marsz ku wolności w wymiarze państwa, jak i pojedynczego obywatela. Brak niepodległości oznaczał bowiem także brak lub głębokie ograniczenie podstawowych swobód obywatelskich.
