Od września ubiegłego roku w wybranych gimnazjach Nadrenii-Westfalii testowany jest pierwszy w Niemczech cyfrowy podręcznik do historii, którego tytuł jest zarazem przesłaniem programowym: „Myśleć o historii, zamiast ją wkuwać” (Geschichte denken, statt pauken). Powstał w Instytucie Nauczania Cyfrowego (Institut für digitales Lernen) w Eichstätt, a jego autorami są historycy i dydaktycy, posiadający doświadczenie w pracy w szkole. Przez kilka dni mam dostęp do wszystkich części podręcznika, toteż chciałbym podzielić się pierwszymi wrażeniami. Autorzy udostępnili w sieci jeden z rozdziałów (adres strony oraz hasło znajduje się poniżej).
Nowe publikacje
Problem deportacji Górnoślązaków w głąb ZSRR cieszy się w ostatnich latach dużym zainteresowaniem. Organizowane są wystawy, ukazują się kolejne publikacje. Wczoraj uczestniczyłem w ciekawej konferencji zorganizowanej przez Oddział IPN w Katowicach poświęconej deportacjom z ziem polskich po 1945 r. Tytuł mógł nieco mylić, w programie ujęto ziemie, które dopiero po 1945 r. znalazły się w granicach państwa polskiego, jak i te, które już do Polski nie należały. W konferencji wzięli udział – co należy podkreślić – i wytrawni, i początkujący badacze tych problemów. W dyskusji poruszono kwestie relacji między ludnością polską, niemiecką czy rodzimą a Armią Czerwoną, cele polityki radzieckiej, dostęp do źródeł poradzieckich i perspektywy dalszych badań. W czasie spotkania gospodarze zwrócili uwagę na najnowsze publikacje. Jest wśród nich publikacja przeglądowa, ale i studium z dziejów lokalnej społeczności – mieszkańców podgliwickiego osiedla Ostrop. Wart uwagi jest również katalog do wystawy w Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków. Zadbano o wysoki poziom edytorski.
Na dworcu w Radzionkowie
Dworzec, właściwie stacyjka w górnośląskim Radzionkowie dzięki inicjatywie społecznej wspartej przez władze kilku gmin stała się nowoczesnym minimuzeum i miejscem pamięci. Placówkę nazwano Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków. Tematem przewodnim jej działalności jest deportacja ok. 40 tys. osób w głąb ZSRR w 1945 r. Wystawa została otwarta w ramach obchodów 70. rocznicy tamtych wydarzeń. O projekcie pisałem już przy innej okazji. Pomysłodawcom udało się pokonać sporo trudności i osiągnąć efekt godzien uwagi i pochwały. Ekspozycja jest dobrze pomyślana, zróżnicowana pod względem wykorzystanych mediów, prezentująca ciekawe eksponaty, a w dodatku udanie i mądrze łącząca propagowanie wiedzy ze wzbudzaniem wzruszenia i empatii. Wystawie towarzyszy strona internetowa oraz katalog.
Dylematy Drezna. 70 rocznica zbombardowania miasta
Nie ma w Niemczech miasta, które tak wyraźnie żyłoby w cieniu wydarzeń sprzed 70 lat. Ich rocznica wywoływała (i nadal wywołuje) ogromne emocje. Tutaj, jak chyba nigdzie indziej, granica między „byciem sprawcą“ a „ofiarą“ jest bardzo płynna. Wszystko jednak wskazuje, że w tym roku rocznica wielkich bombardowań Drezna, będzie obchodzona inaczej i nie zdominują jej demonstracje neonazistów. Odbędą się rozmowy ze świadkami wydarzeń, będą składane kwiaty w miejscu deportacji Żydów na dworcu towarowym (Güterbahnhof Dresden-Neustadt). Muzeum wojny przygotowano czasową wystawę poświęconą literackim próbom ukazania tragedii miasta i jego mieszkańców. W „Panozowni“ (Panometer) można zobaczyć panoramę Drezna w 1945 r. Centralne uroczystości odbędą się dzisiaj we Frauenkirche z udziałem prezydenta Joachima Gaucka. O godzinie 17.00 rozpocznie się formowanie – jak co roku – „żywego łańcucha” wokół starego miasta. O godz. 21.45 odezwą się drezdeńskie dzwony. Instrumentalne traktowanie drezdeńskiego dramatu było w przeszłości, ale i dziś bardzo łatwe. Trzeba jednak zauważyć przemyślane i konsekwentne dążenie, by rocznica zburzenia miasta ukazana była w kontekście historycznym i powiązana z wydarzeniami w mieście po 1933 r.
Postscriptum
Przed kilkoma dniami do Jałty wrócił Józef Stalin. To pierwszy jego pomnik odsłonięty od długich dziesięcioleci. Podobno pomysł pomnika wysunięto dziesięć lat temu, jednak wtedy pod wpływem protestów Tatarów i Ukraińców zarzucono go. W necie znalazłem krótki film z odsłonięcia monumentu. Obok spiżowego Stalina siedzą Franklin Delano Roosevelt i Winston Churchill, ale przecież wiadomo, kto wtedy i dziś rządzi na Krymie.
http://youtu.be/ewCLkPtH0NA
Zdjęcie: Odsłonięcie pomnika Wielkiej Trójki w Jałcie (2015)