Jedną z atrakcji twierdzy w Spandau jest wystawa poświęcona berlińskim pomnikom. Można na niej znaleźć obiekty od końca XVIII wieku aż po współczesność (dużo kontrowersji wywołało m.in. wystawienie tu głowy wodza rewolucji Lenina). Mnie zainteresowały rzeźby stojące do 1945 r. wzdłuż Siegesallee, jednej z najbardziej prestiżowych ulic stolicy Niemiec.
W dniach 26-27 października odbyła się w Berlinie bardzo ciekawa konferencja pt. Komunizm pod ochroną zabytków? Ochrona zabytków jako historyczne uświadomienie. Referaty pokazywały różny stosunek przede wszystkim do pomników jako do symbolicznej materialnej spuścizny minionej epoki. Poniżej zamieszczam tekst mojego wystąpienia.
Pod takim tytułem otwarto 18 października b.r. w Berlinie w Deutsches Historisches Museum wystawę, która upamiętnia 100 rocznicę rosyjskich rewolucji: obalenia caratu i przewrotu bolszewickiego w Rosji. Wydarzenia te zostały ukazane w tzw. długim trwaniu, które obejmuje nie tylko ich przyczyny, przebieg, ale i ich bezpośrednie oraz długofalowe skutki. Wystawę zrobiono z dużym rozmachem, zgromadzono setki ciekawych eksponatów, zadbano o różne grupy zwiedzających (także młodzież i dzieci). Poruszono również polskie wątki.
Ukazanie się tej publikacji to dla mnie szczególny moment. Po wielu latach starań udało się w końcu wydać drugą, nieznaną część Leksykonu Polactwa w Niemczech. Jej druk uniemożliwił wybuch II wojny światowej. Twórcy Leksykonu chcieli, aby ten tom stał się swego rodzaju pomnikiem polskiej mniejszości, miał pokazać zasięg, historyczne dziedzictwo, ale też współczesną dzialalność oraz dorobek polskiej wspólnoty w Niemczech. Dotąd czytelnikom znane było tylko wydanie fototypiczne z początku lat 70 obejmujące hasła A-P. Zawierało obok tekstu liczne fotografie, dzisiaj wielokrotnie o znaczeniu historycznym. Publikacja drugiej części, opartej na odnalezionym w Niemczech maszynopisie, kończy po wielu dekadach ten ambitny projekt wydawniczy. Jednocześnie może zachęcić do dalszych poszukiwań. Być może gdzieś przechowywana jest dokumentacja ikonograficzna.
Von Zeit zu Zeit kehrt das Thema, wie gut man im Ausland die polnische Geschichte, besonders die des 2. Weltkrieges kennt, in die Spalten der Zeitungen zurück. Im Allgemeinen herrscht die Meinung vor, dass das Wissen gering und selektiv sei, vor allem bei der jüngeren Generation. Es wird auf verschiedene Gründe verwiesen, u.a. auf Mängel in der Ausbildung. Aber gibt es für diese Behauptungen irgendwelche belastbaren Untersuchungen? Was wissen deutsche Schüler über dieses Thema?
professor of modern history, blogger - @blogihistoria and podcaster - @2hist1mikr. Personal opinion
